Pomnik Mieszka I i Bolesława Chrobrego
Uroczystego odsłonięcia pomnika autorstwa Józefa Kopczyńskiego dokonano 4 września 1978 roku podczas ogólnopolskiej inauguracji roku szkolnego. Pomnik stanął na zachodnim brzegu jeziora Jelonek, na dziedzińcu kompleksu budynków Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie oraz I LO, z którego roztacza się widok na panoramę starego miasta.
Stary Ratusz
W budynku mieszczą się obecnie Urząd Stanu Cywilnego oraz biura i sale sesyjne Rady Miasta Gniezna. Wybudowany w roku 1830 w stylu klasycystycznym według projektu W. Schildnera, następnie rozbudowany w latach 1899 i 1916. Po rewitalizacji w latach 2017-2018 wzbogacony również o funkcje kulturalne.
Miejski Ośrodek Kultury
Mieści się w XIX-wiecznym budynku dawnej siedziby gnieźnieńskiej loży masońskiej U Sześcianu Uwiecznionego. Utworzony w 1954 roku ośrodek do dziś aktywnie kształtuje i wspiera inicjatywy kulturalne w mieście.
Kościół św. Michała Archanioła
Wybudowany w XIII wieku na dawnym grodzisku stożkowatym. Neobarokową wieżę dobudowano w 1900 roku. U wejścia do prezbiterium piękna gotycka chrzcielnica, w kruchcie bocznej krzyż z XVI wieku.
Urząd Miejski
Stworzony dla urzędników „landratury” (Landradsamt), czyli pruskiego starostwa powiatowego, budynek wzniesiony w latach 1898-1900. W 1902 roku rozbudowany o nowe skrzydło mieszczące Powiatową Kasę Oszczędności. Obecnie siedziba Urzędu Miejskiego i Prezydenta Miasta Gniezna.
Parki przydworcowe
Park im. Tadeusza Kościuszki powstał w pierwszej dekadzie XX wieku. Znajdują się w nim dwa pomniki: ku czci poległych w latach II wojny światowej (w centralnej części parku) oraz pomnik Ludziom Morza usytuowany u zbiegu ulic Lecha i Kościuszki. Ponadto zlokalizowany jest tu system bunkrów poniemieckich. Mniejsza, wschodnia część, w 2013 roku otrzymała imię Prezydenta […]
Kościół św. Wawrzyńca
Jest to jedna z najstarszych budowli w mieście. W dokumencie wydanym przez Bolesława Pobożnego w 1255 roku mowa jest o drewnianym kościele parafialnym. Obecna świątynia z wieżą wzniesiona została w XVI wieku, odrestaurowana w roku 1817 oraz rozbudowywana w latach 1896 i 1936.
Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej
Muzeum zlokalizowane na Wzgórzu Lecha tuż obok katedry jest spadkobiercą dawnego skarbca katedralnego. Kielichy, puszki, monstrancje, pacyfikały, pierścienie biskupie oraz obrazy, niezliczone rzeźby i zabytkowe tkaniny stanowią podstawę kolekcji tej placówki.
Kościół św. Jerzego
Zbudowany najprawdopodobniej jeszcze w X wieku na dawnym miejscu kultu pogańskiego. Na uwagę zasługuje rzeźba na fasadzie budynku, wykonana przez Marcina Rożka w 1936 roku, przedstawiająca patrona świątyni podczas walki ze smokiem. Pierwotnie świątynia chrześcijańska funkcjonowała jako część palatium – kościół pałacowy. Obecnie kościół rektorski Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego.
Wzgórze Lecha
Historyczne wzniesienie będące najstarszą częścią Gniezna. Domniemane miejsce pogańskiego kultu, co potwierdzają odkrycia archeologiczne. W X wieku wzniesiono tu kościół, podniesiony w 1000 roku do rangi archikatedry. Złożono w nim relikwie świętego Wojciecha, którego historię opowiadają słynne Drzwi Gnieźnieńskie. Katedra na Wzgórzu Lecha była miejscem koronacji pięciu pierwszych królów Polski i jest jednym z najcenniejszych […]
Kościół św. Jana Chrzciciela
Określany trzema literami „N” – najstarszy, najmniejszy i najpiękniejszy. Jednonawowa budowla wzniesiona w połowie XIV wieku, równocześnie z katedrą gotycką. W prezbiterium zachowana oryginalna polichromia wykonana metodą al secco w czasie budowy świątyni.
Fragmenty murów miejskich
W końcu XIII lub na początku XIV wieku miasto otoczone zostało murami obronnymi. Posiadały obwód 850 m i trzy bramy: Tumską (Poznańską), Toruńską i Pyzdrską (Warszawską). Jedyny zachowany odcinek murów, przylegający do kościoła pw. św. Trójcy, można zobaczyć od ul. Stromej.
I LO im. Bolesława Chrobrego
I LO jest najstarszą szkołą średnią w Gnieźnie. Może poszczycić się długą i bogatą historią. Szkoła należy do Klubu Najstarszych Szkół w Polsce. Jej początki sięgają 1863 roku, kiedy to władze pruskie zgodziły się na utworzenie w Gnieźnie tzw. Wyższej Szkoły Miejskiej dla Chłopców z niemieckim językiem wykładowym (budynek dzisiejszego WSCKZiU przy ul. Mieszka I). […]
Dolina Pojednania
Park położony w dolinie pomiędzy dwoma wzgórzami – Panieńskim (Rynek) i Świętojańskim, czyli Górą Krzyżacką. W czasie obchodów Tysiąclecia Zjazdu Gnieźnieńskiego przedstawiciele pięciu państw posadzili tu pamiątkowe dęby będące symbolem jednoczącej się Europy.
Domy kolejarzy
Budynki mieszkalne zbudowane w latach 1906-1910 dla pracowników kolejowych stacji Gniezno.
Straż Pożarna
Istniejący budynek Straży Pożarnej zlokalizowany jest na miejscu dawnego cmentarza żydowskiego. XIX-wieczny kirkut, zniszczony przez Niemców podczas II wojny światowej i zlikwidowany w 1945 roku, upamiętnia tablica w językach hebrajskim, angielskim i polskim, zawieszona w 2008 roku na elewacji komendy.
Parowozownia
Mieszczący się przy ul. Składowej, rozbudowany w latach 1872-1945, największy w Europie kompleks parowozowni.
Dawna fabryka Bolesława Kasprowicza
Drugi z budynków założonej w 1888 roku słynnej wytwórni alkoholi, będącej jednym z pierwszych polskich przedsiębiorstw na ziemiach pruskich. Wytwórnia znana była z wyrabiania trunków o polsko brzmiących nazwach (m.in. Soplica). Pierwszym budynkiem fabryki była kamienica przy ul. Chrobrego 3 (współcześnie hotel).Drugi z budynków założonej w 1888 roku słynnej wytwórni alkoholi, będącej jednym z pierwszych […]
Kościół Wniebowzięcia NMP i św. Antoniego
Wczesnogotycka świątynia była wielokrotnie przebudowywana. Po pożarze w 1613 r. została odremontowana, a następnie odnawiana w latach 1755 – 1772 r. Jest to kościół murowany, jednonawowy. Dawne oratorium klarysek, tworzy obecnie nawę boczną kościoła. W wnętrzu świątyni znajduje się między innymi cenny relikwiarz błogosławionej Jolenty i obraz Matki Bożej „Pani Gniezna’. Pozostałe wyposażenia pochodzi z […]
Budynek sądu
Zabytkowy budynek autorstwa berlińskich architektów Hermanna i Shultze, wzniesiony w latach 1878-1881 w tzw. Rundbogenstilu – w stylu arkadowym, który był wykorzystywany z upodobaniem w całym cesarstwie pruskim.
III LO im. Sobieskiego – dawne koszary
Budynek wraz z dwoma bliźniaczymi gmachami (zniszczonymi podczas II wojny światowej) wybudowany przez pruskiego zaborcę w 1872 roku. Do wybuchu Powstania Wielkopolskiego w koszarach stacjonował pruski 49. Pułk piechoty (6. pomorski). W czasie trwania kampanii wrześniowej w 1939 roku stacjonował w nim sztab Armii Poznań, który m.in. stąd dowodził obroną Rzeczypospolitej.
Koszary przy ul. Wrzesińskiej
Zabytkowe budynki pokoszarowe, dawne miejsce stacjonowania 12. pułku dragonów pruskich. Koszary wybudowano w latach 1889-1892. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w koszarach do 1922 roku stacjonował 17. pułk ułanów, a później 17. pułk artylerii lekkiej.
Kościół garnizonowy
Powstał w XIX wieku jako zbór ewangelicki według projektu W. Schildnera, budowie patronował król pruski Fryderyk IV. Ozdobą świątyni są drzwi z wizerunkami aniołów zaprojektowane przez Karla Friedricha Schinkla. Obecnie katolicki kościół garnizonowy pw. NMP Królowej Polski.
Budynek Poczty Głównej
Wzniesiony w 1890 roku neogotycki budynek poczty znajduje się na skrzyżowaniu ulic Chrobrego i Łubieńskiego.
Akropol Bohaterów
Zlokalizowane na cmentarzu św. św. Piotra i Pawła w Gnieźnie miejsce pamięci poległych w Powstaniu Wielkopolskim, z wieńcem 52 powstańczych mogił oraz modernistycznym pomnikiem (odsłoniętym w 1933 roku).
Kościół św. Trójcy (farny)
Oprócz zegara słonecznego i cennych witraży świątynia może poszczycić się piękną późnobarokową amboną w kształcie łodzi, pochodzącą z drugiej połowy XVIII wieku. W przeszłości kościół był miejscem spotkań bractw, cechów i rolników.
Stadion Miejski im. Alfonsa Flinika
Hokejowy stadion ze sztuczną nawierzchnią usytuowany na Osiedlu Tysiąclecia. Wybudowany w kwietniu 1999 roku, posiada 1000 miejsc siedzących. Swoje mecze rozgrywają na nim kluby Stella Gniezno i Start 1954 Gniezno. Patronem stadionu jest gnieźnieński hokeista na trawie, dwukrotny olimpijczyk i 14-krotny mistrz Polski Alfons Flinik. Ze stadionem sąsiaduje hala widowiskowo-sportowa mieszcząca ponad 1200 osób.
Stadion Miejski (żużlowy)
Stadion żużlowy w Gnieźnie powstał w latach 50. XX wieku w miejsce wybudowanego w latach 20. hipodromu, na którym odbywały się m.in. Jeździeckie Mistrzostwa Polski. Pozostałością po nim jest istniejąca do dziś zabytkowa trybuna główna. Obecnie stadion posiada 9662 miejsca siedzące, sztuczne oświetlenie oraz spełnia wymogi zawodów międzynarodowych FIM i Speedway Ekstraligi. Gościł m.in. finały […]
Jezioro Jelonek
Malownicze jezioro okalające stare miasto od zachodu. Do jeziora przylega Park Piastowski, z bogatym drzewostanem, alejkami spacerowymi oraz miejscem do treningów na wolnym powietrzu (street workout park).
Park Miejski
Park Miejski – zabytkowy park położony pomiędzy ulicami Konikowo, Sobieskiego, Parkową i aleją Marcinkowskiego. Początki obiektu sięgają roku 1798, kiedy to założono zieleniec na terenie ogrodu pojezuickiego.
Linie starej zabudowy
Na powierzchni Rynku widoczne są elementy granic wytyczonych czerwoną cegłą. Przedstawiają one zarys budynków, które mieściły się na Rynku przed wielkim pożarem Gniezna w 1819 roku.
Drzwi Gnieźnieńskie
Znajdujące się od chwili powstania w archikatedrze gnieźnieńskiej, odlane z brązu drzwi wykonano w latach 70. Lub 80. XII wieku. Drzwi opowiadają za pomocą 18 scen – tzw. kwater – historię życia i męczeńskiej śmierci świętego Wojciecha. Obok rzeźbionych kolumn ze Strzelna jest to najcenniejszy zabytek sztuki romańskiej w Polsce.
Pałac Arcybiskupi
Rezydencja metropolitów gnieźnieńskich i prymasów Polski zbudowana w 1830 roku według projektu Karla F. Schinkla, przebudowana w 1928 roku. Podczas swoich wizyt W latach 1979 i 1997 gościł w nim papież święty Jan Paweł II.
Klasztor oo. Franciszkanów
Kościół (z dawnym oratorium Klarysek) i klasztor Franciszkanów znajduje się na Wzgórzu Panieńskim. W średniowieczu był to zespół klasztorno-kościelny łączący budowle dla męskiej i żeńskiej linii zakonu franciszkańskiego. Franciszkanie zostali sprowadzeni do Gniezna w 1259 roku staraniem księcia Bolesława Pobożnego i jego żony bł. Jolenty, a klaryski za sprawą Przemysła II. Mury przybytku datowane są […]
Kompleks Muzeum Początków Państwa Polskiego i I LO
Modernistyczny gmach, mieszczący siedzibę I Liceum Ogólnokształcącego i Muzeum Początków Państwa Polskiego, powstał w latach 1973-1978, jako część większego projektu o nazwie Pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego. Pomimo iż projekt przewidywał budowę kolejnych części kompleksu, ostatecznie plany te z powodów finansowych zarzucono i obiekt przetrwał w takiej formie (z niewielkimi zmianami) do dziś. Składają się na […]
Park Piastowski
W latach 1959-63, na terenach wokół jeziora Jelonek, powstał Park Piastowski. W zachodniej części parku, znajdował się amfiteatr, miasteczko drogowe oraz harcerska kolejka wąskotorowa – atrakcje te musiały ustąpić budowie, realizowanej w latach 1973-1978, kiedy to zespół budynków Pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego – siedziba I Liceum Ogólnokształcącego oraz Muzeum Początków Państwa Polskiego
Dawny budynek fabryki B. Kasprowicza przy ul. Chrobrego
W kamienicy mieszczącej obecnie hotel, w 1888 roku Bolesław Kasprowicz założył mały zakład produkujący wódki i likiery. W ciągu kilkunastu lat, także dzięki poparciu polskiego społeczeństwa rozdzielonego zaborami oraz żyjącego na emigracji, fabrykantowi udało się rozbudować firmę. Jego produkty eksportowano do wielu krajów, i zdobywały liczne nagrody. Funkcjonowanie fabryki przerwała II wojna światowa.
Pomnik Bolesława Chrobrego
Pomnik poświęcony pierwszemu koronowanemu władcy Polski znajdujący się pomiędzy ul. Jana Łaskiego a katedrą. Autorem pochodzącej z 1985 roku rzeźby jest Jerzy Sobociński, który odtworzył przedwojenny pomnik autorstwa Marcina Rożka, zniszczony w 1939 roku przez Niemców podczas napaści na Polskę.