Bohaterowie: Lech z rodziną
Miejsce akcji: Gniezno, Góra Lecha
Jednym z najstarszych źródeł pisanych przedstawiających legendę o Lechu jest pochodząca z XIII wieku Kronika wielkopolska nieznanego autorstwa. Możemy przeczytać w niej o legendarnych początkach Gniezna – przyszłej stolicy państwa polskiego. Według kronikarza Lech był jednym z trzech synów władcy Panonii – prowincji Cesarstwa Rzymskiego położonej między rzekami Sawą i Dunajem. Pewnego razu bracia wyruszyli w poszukiwaniu ziem, które mogliby objąć we władanie. Jak zwali się bracia Lecha i jakie były ich losy – źródłowy tekst nie wyjaśnia jednoznacznie. Czy zgodnie z późniejszą, najbardziej popularną wersją legendy byli to Czech i Rus? Nie jest to takie oczywiste. Lech wędrował długo przez obszerne lasy, aż przybył do miejsca pełnego uroku, żyznego i obfitującego w zwierzynę, leżącego u stóp rozległego wzgórza. Rzekł wówczas do swoich towarzyszy: „Zbudujmy tutaj gniazdo”. „Gniazdo” oznaczało „siedzibę rodu”. W późniejszych interpretacjach znaczenie tego słowa było przedstawiane w różny sposób, m.in. jako gniazdo orła wzbijającego się do lotu, co ujrzeć miał Lech, jednak wykracza to poza pierwotne brzmienie legendy. Nie wchodząc w etymologiczne spory, ostatecznie: „gniazdo” założone przez Lecha stało się grodem (miastem) Gnieznem, a kraj objęty przezeń we władanie – Lechią, czyli Polską.